Post użytkownika StaryCytuj:
Czy ktoś z szanownych kolegów posiada informacje na temat etatu wojsk polskich z 1790 roku
Witaj.
Według moich informacji stałego etatu z 1790 r. nie było. 8 października 1789 Sejm uchwalił tzw. "etat stutysięczny", Ale już od końca 1789 r. etat ten modyfikowano, aż do czerwca 1791 r. Etatową liczbę 98.598 żołnierzy obniżono najpierw do 65.074, a w czerwcu 1791 r. do 60.179 żołnierzy (szczegóły na końcu).
Nazwy poszczególnych oddziałów znajdziesz na tym forum, kiedyś Towarzysz miał dla mnie wykład osobisty, a paru kolegów się w to włączyło. A jakby Ci się nie chciało, albo coś byłoby niejasne, to pytaj.
Etat z 8 października 1789 r.:
Wojsko koronne
Sztab Generalny - 34
oficjaliści Komisji Wojskowej - 11
Regiment gwardii konnej koronnej (8 chorągwi) - 465
8 brygad kawalerii narodowej po 12 chorągwi liczących po 150 żołnierzy, 1819 ludzi w brygadzie - 14.552
5 pułków straży przedniej po 10 chorągwi liczących po 135 żołnierzy, 1369 ludzi w pułku - 6.845
Regiment gwardii pieszej koronnej (24 chorągwie) - 1.556
17 regimetów pieszych polowych po 3 czterokompanijne bataliony (176 żołnierzy w kompanii), 2153 żołnierzy w regimencie - 36.601
2 piesze chorągwie węgierskie przy buławach wielkiej i polnej po 73 żołnierzy - 146
4 bataliony strzelców po 4 kompanie liczące 147 żołnierzy, 598 żołnierzy w batalionie - 2.392
Korpus artylerii koronnej - 20 kompanii z ludwisarnią i korpusem inżynierów - 3.326
Łącznie wojska koronnego 65.928, w tym kawalerii 21.862, piechoty 40.695, artylerii 3.326
Wojsko litewskie
Sztab Generalny - 21
oficjaliści komisji wojskowej - 6
Regiment gwardii konnej litewskiej (6 chorągwi) - 318
2 brygady kawalerii narodowej po 16 chorągwi liczących 150 żołnierzy, 2421 żołnierzy w brygadzie - 4.842
5 pułków starży przedniej po 8 chorągwi liczących 135 żołnierzy, 1098 żołnierzy w pułku - 5.490
Regiment gwardii pieszej litewskiej (8 kompanii) - 568
8 regimetów pieszych polowych po 3 czterokompanijne bataliony (176 żołnierzy w kompanii), 2153 żołnierzy w regimencie - 17.224
2 chorągwie piesze przy buławach wielkiej (strzelecka) i polnej (grenadierska) po 73 żołnierzy - 146
4 bataliony strzelców po 4 kompanie liczące 147 żołnierzy, 598 ludzxiw batalionie - 2.392
Korpus artylerii litewskiej - 10 kompanii po 156 żołnierzy, z ludwisarnią i korpusem inżynierów 1.661
ogółem wojska litewskiego 32.668, w tym kawalerii 10.650, piechoty 20.330, artylerii 1.661
Wojsko Obojga Narodów 98.598, w tym:
kawaleria - 35.512
piechota - 61.025
artyleria - 4.987
Etaty poszczególnych oddziałów nie obejmują funkcyjnej kadry cywilnej (ze Sztabu Generalnego - hetmanów, strażników oboźnych i oficjalistów Komisji Wojskowej, a ze sztabów brygad, pułków i regimentów - szefów, kwatermistrzów, audytorów, adiutantów, kapelanów, felczerów, profosów i in.).
Wojsko koronne:
Sztab Generalny - generał artylerii koronnej, 2 generałów inspektorów, 5 generałów lejtnantów, 10 generałów majorów, 5 adiutantów królewskich w stopniu pułkownika, 7 adiutantów hetmańskich w stopniu podpułkownika, 2 majorów, rotmistrz kawalerii narodowej i 2 poruczników kawalerii narodowej.
Regiment gwardii konnej koronnej (8 chorągwi; etat przypuszczalny) - pułkownik, podpułkownik, 2 majorów, 8 poruczników, 8 podporuczników, 8 chorążych, sztabsfurier, wachmistrz, 6 unteroficerów, szeregowi. Razem 465 żołnierzy.
Brygada kawalerii narodowej (12 chorągwi po 150 żołnierzy) - brygadier, wicebrygadier, 3 majorów, 12 rotmistrzów, 12 poruczników, 12 podporuczników, 12 chorążych, 60 namiestników, sztabsfurier, 12 wachmistrzów, 12 furierów, 72 kaprali, towarzysze i szeregowi. Razem 1819 żołnierzy. Chorągiew kawalerii narodowej: rotmistrz, sztabsrotmistrz w chorągwiach sztabowych, porucznik, chorąży, 4 namiestników, 58 towarzyszy, 58 szeregowych, 1 wachmistrz, 6 unteroficerów, 2 trębaczy, felczer, kowal, siodlarz, wóz czterokonny.
Pułk przedniej straży (10 chorągwi po 135 żołnierzy - pułkownik, podpułkownik, 2 majorów, 5 rotmistrzów, 5 sztabsrotmistrzów, 10 poruczników, 10 chorążych, 40 namiestników, sztabsfurier, 10 wachmistrzów, 60 unteroficerów, szeregowi. Razem 1369 żołnierzy.
Regiment gwardii pieszej koronnej (24 chorągwie; etat przypuszczalny) - pułkownik, podpułkownik, 2 majorów, 24 kapitanów, 24 poruczników, 24 podporuczników, 24 chorążych, sztabsfurier, 24 podchorążych, 24 feldfebli, 24 sierżantów, 24 furierów, 8 kaprali, szeregowi. Razem 1556 żołnierzy.
Chorągiew węgierska przy buławie - kapitan, porucznik, chorąży, feldfebel, sierżant, furier, 3 kaprali, szeregowi. Razem 73 żołnierzy.
Regiment pieszy (12 kompanii po 176 żołnierzy) - pułkownik, podpułkownik, 2 majorów, 7 kapitanów, 3 sztabskapitanów, 12 poruczników, 12 podporuczników, 12 chorążych, sztabsfurier, 12 podchorążych, 12 feldfebli, 12 sierżantów, 12 furierów, 96 kaprali, szeregowi. Razem 2153 żołnierzy.
Korpus strzelców (4 bataliony po 4 kompanie liczące 147 żołnierzy) - pułkownik, podpułkownik, 2 majorów, 12 kapitanów, 4 sztabskapitanów, 16 poruczników, 16 podporuczników, 16 chorążych, 4 sztabsfurierów, 16 feldfebli, 16 sierżantów, 16 furierów, 96 kaprali, szeregowi. Razem 2392 żołnierzy w 4 batalionach liczących po 598 żołnierzy.
Korpus artylerii koronnej (20 kompanii) - pułkownik, 2 podpułkowników, 3 majorów, 14 kapitanów, 6 sztabskapitanów, 20 poruczników, 20 podporuczników, 2 sztabsfurierów, 20 sztükjunkrów, 20 oberfeuerwerkierów, 60 feuerwerkierów, 20 furierów, 200 oberbombardierów, szeregowi.
Korpus inżynierów koronnych - pułkownik, podpułkownik, 4 kapitanów, 6 poruczników, 6 podporuczników, 15 unteroficierów, szeregowi.
Wojsko litewskie:
Sztab Generalny - generał artylerii litewskiej, generał inspektor, 2 generałów lejtnatów, 4 generałów majorów, 5 podpułkowników, rotmistrz kawalerii narodowej.
Regiment gwardii konnej Wlk. Ks. Litewskiego (6 chorągwi; etat przypuszczalny) - pułkownik, podpułkownik, 2 majorów, 6 poruczników, 6 podporuczników, 6 chorążych, sztabsfurier, 6 wachmistrzów, 36 unteroficerów, szeregowi. Razem 318 żołnierzy.
Brygada kawalerii narodowej (16 chorągwi po 150 żołnierzy) - brygadier, wicebrygadier, 3 majorów, 16 rotmistrzów, 16 poruczników, 16 podporuczników, 16 chorążych 64 namiestników, sztabsfurier, 16 wachmistrzów, 16 furierów, 96 kaprali, szeregowi. Razem 2421 żołnierzy.
Pułk przedniej straży (8 chorągwi po 135 żołnierzy) - pułkownik, podpułkownik, 2 majorów, 4 rotmistrzów, 4 sztabsrotmistrzów, 8 poruczników, 8 chorążych, 32 namiestników, sztabsfurier, 8 wachmistrzów, 48 unteroficerów, szeregowi. Razem 1098 żołnierzy.
Regiment gwardii pieszej Wlk. Ks. Litewskiego (8 kompanii; etat przypuszczalny) - pułkownik, pdpułkownik, 2 majorów, 8 kapitanów, 8 poruczników, 8 podporuczników, 8 chorążych, sztabsfurier, 8 podchorążych, 8 fedlfebli, 8 sierżantów, 8 furierów, 64 kaprali, szeregowi. Razem 568 żołnierzy.
Regiment pieszy ( 12 kompanii po 176 żołnierzy) - pułkownik, podpułkownik, 2 majorów, 7 kapitanów, 3 sztabskapitanów, 12 poruczników, 12 podporuczników, 12 chorążych, sztabsfurier, 12 podchorążych, 12 feldfebli, 12 sierżantów, 12 furierów, 96 kaprali, szeregowi. Razem 2153 żołnierzy.
Chorągiew piechoty przy buławie - kapitan, porucznik, chorąży, feldfebel, sierżant, furier, 3 kaprali, szeregowi. Razem 73 żołnierzy.
Korpus strzelców (4 bataliony po 4 kompanie liczące 147 żołnierzy) - pułkownik, podpułkownik, 2 majorów, 12 kapitanów, 4 sztabskapitanów, 16 poruczników, 16 podporuczników, 16 chorążych, 4 sztabsfurierów, 16 feldfebli, 16 sierżantów, 16 furierów, 96 kaprali, szeregowi. Razem 2392 żołnierzy w 4 batalionach liczących 598 żołnierzy.
Korpus artylerii litewskiej (10 kompanii) - pułkownik, podpułkownik, major, 7 kapitanów, 3 sztabskapitanów, 10 poruczników, 10 podporuczników, sztabsfurier, 10 sztükjunkrów, 10 oberfeuerwerkierów, 30 feuerwerkierów, 10 furierów, 100 oberbombardierów, szeregowi.
Korpus inżynierów litewskich - pułkownik, podpułkownik, 2 kapitanów, 2 poruczników, 4 podporuczników, 2 unteroficerów.
Etat tymczasowy z czerwca 1791 r. był modyfikacją etatu z października 1789.
W Koronie
- w regimentach piechoty zarzucono formowanie trzecich batalionów, a drugie zyskały status srtricte zakładowych; w pierwszych czterech kompaniach grupowano żołnierzy starego zaciągu uzupełniano etat najlepszymi rekrutami;
- pułki straży przedniej zredukowano do 8 chorągwi (liczyły zatem 1099 żołnierzy);
- zarzucono formowanie 3 nowych regimentów pieszych;
- artylerię zmniejszono do 14 kompanii.
Na Litwie
- regimenty piechoty formowały tylko pierwsze bataliony (4 kompanie);
- zmniejszono stany liczebne chorągwi jazdy, a w 4 pułkach straży przedniej zredukowano liczbę chorągwi z 8 do 4.;
- artylerię zmniejszono do 7 kompanii
W obu wojskach zarzucono formowanie batalionów strzelców. Zamiast tego postanowiono tworzenie pododdziałów strzelców przy kompaniach regimentów pieszych (15 strzelców i podoficer), co miało dać 128 strzelców w regimencie. Takie pododdziały udało się sformować tylko w regimentach 1, 2, 3, 6, 10, 13 i 14, a liczba strzelców sięgnęła najwyżej 896 żołnierzy.
Liczebność oddziałów w czerwcu 1791. Pierwsza liczba to etat (wg etatu tymczasowego z czerwca 1791 r.), druga to stan rzeczywisty.
Sztab Generalny i oficjaliści Komisji Wojskowej 45 45
Jazda
Regiment gwardii konnej koronnej 465 465
Brygady kawalerii narodowej
Wielkopolska Mioduskiego 1819 1745
Wielkopolska Biernackiego (utw. 30.11.1789) 1819 1753
Małopolska Hadziewicza (utw. 30.11.1789) 1819 1763
Małopolska Potockiego (utw. 30.11.1789) 1819 1768
Wołyńska Dzierżka (d. I Brygada Dywizji Ukraińskiej) 1819 1778
Wołyńska Jerlicza (d. II Brygada Dywizji Ukraińskiej) 1819 1794
Ukraińska Lubowickiego (d. III Brygada Dywizji Ukraińskiej) 1819 1804
Ukraińska Wielhorskiego (utw. 30.11.1789) 1819 1792
Pułki straży przedniej
Buławy Wielkiej (d. regiment dragonów B.W.) 1099 1064
Buławy Polnej (d. regiment dragonów B.P.) 1099 828
Ks. Wirtemberga (do VIII 1791 Byszewskiego) 1099 1032
Karwickiego (d. regiment dragonów im. Królowej) 1099 1025
Ks. Lubomirskiego 1099 1051
ogółem jazdy koronnej 20512 19662
Piechota
Regiment gwardii pieszej koronnej 1556 1556
chorągiew węgierska Buławy Wielkiej 73 73
chorągiew węgierska Buławy Polnej 73 73
garnizon Częstochowy 191 175
Regimenty piechoty
1 gen. mjr. Gorzeńskiego (im. królowej) 1440 1384
2 gen. mjr. Wodzickiego (im. królewicza) 1440 1423
3 gen. mjr. Czapskiego 1440 1432
4 Buławy Wielkiej 1440 1350
5 Buławy Polnej 1440 1362
6 Fizylierów (d. fizylierzy artylerii koronnej) 1440 1431
7 Brodowskiego (łanowy, d. Sułkowskiego) 1440 1019
8 starosty szczerzeckiego Potockiego 1440 1156
9 gen. mjr. Raczyńskiego 1440 1388
10 Działyńskiego (Ordynacji Rydzyńskiej, d. Mycielskiego) 1440 1155
11 Ilińskiego (grenadierów, d. de Witte'a) 1440 1115
12 Malczewskiego 1440 1352
13 Ordynacji Ostrogskiej 1440 1419
14 im. Potockich 1440 1316
ogółem piechoty koronnej 22053 10179
Artyleria i wojska inżynieryjne
Korpus artylerii (14 kompanii, Szkoła Artylerii, ludwisarnia) 2120 2078
Korpus inżynierów 122 114
kompania pontonierów (d. Milicja Skarbowa) 120 51
ogółem artylerii i inżynierii 2362 2243
razem wojska koronnego 44972 (74,7%) 42129 (73,9%)
Wojsko litewskie
Sztab Generalny i oficjaliści Komisji Wojskowej 26 26
Jazda
Regiment gwardii konnej JKM Wlk. Ks. Litewskiego 318 368
Brygady kawalerii narodowej
I (Husarska czyli Kowieńska) 1635 1523
II (Petyhorska czyli Pińska) 1635 1633
Pułki straży przedniej
JKMci W. Ks. Litewskiego Kirkora (d. Baranowskiego) 813 800
Buławy Wielkiej Wlk. Ks. Litewskiego, Jeleńskiego 612 595
Buławy Polnej Wlk. Ks. Litewskiego, Romanowskiego 612 546
gen. mjr. Bielaka 612 593
płk. Byszewskiego (d. płk. Gorycza) 612 604
ogółem jazdy litewskiej 6849 6662
Piechota
Regiment gwardii pieszej Wlk. Ks. Litewskiego 569 543
chorągiew strzelecka Buławy Wielkiej 73 72
chorągiew grenadierska Buławy Polnej 73 72
Regimenty piechoty
1 Buławy Wielkiej 725 719
2 Buławy Wielkiej 725 721
3 Buławy Polnej 725 703
4 Buławy Polnej 725 725
5 Grabowskiego 724 707
6 Niesiołowskiego 724 715
7 gen. art. ks. Sapiehy (utw. w 1790) 724 677
8 książąt Radziwiłłów (utw. 1.03.1790) 1440 1402
ogółem piechoty litewskiej 7227 7056
Artyleria i wojska inżynieryjne
Korpus artylerii (7 kompanii) i wojsk inżynieryjnych 1105 1074
razem wojska litewskiego 15207 (25,3%) 14818 (26,1%)
razem wojska Obojga Narodów 60179 56947