Przychodzę z kolejnymi dwoma pytaniami ws. tekstu o którym była mowa w poprzednim pytaniu. Mianowicie jest tam następujący fragment:

Als aber die französische Armee im Winter 1812/13 zerlumpt zurückkehrte, da hat niemand an den bejammernswerten Franzosen Vergeltung geübt. Sie waren ja von Gott geschlagen. Bromberg bekam eine russische Besatzung, und der russische Oberbefehlshaber, kollegienrat von Meder, wehrte in gerechter und wohlwollender Weise den preuβenseindlichen Umtrieben der polnischen Beamten.

I teraz dwa pytania:
1) czy ktoś z szanownych Kolegów mógłby pomóc zidentyfikować owego von Medera?
2) jak przetłumaczyć na polski sprawowane przez niego funkcje - Oberbefehlshaber i kollegienrat?

_________________
Pole bitwy jest miejscem gdzie króluje chaos. Zwycięża ten kto potrafi ujarzmić ten chaos, zarówno jego własny jak i przeciwnika.
- Napoleon

Więcej o zasługach Medera dla sprawy pruskiej pisze Manfred Laubert w "Studien zur Geschichte der Provinz Posen in der ersten Hälfte des neunzehnten Jahrhunderts" ale nie podaje nic więcej poza funkcją i tytułem.
Z kolei w SPK-Archiv w zbiorach Ministerium der auswärtigen Angelegenheiten pod sygnaturą III. HA MdA, I Nr. 13522 jest coś takiego: "Gesuch für den russischen Kollegienrat von Meder um Verleihung einer Auszeichnung" i pewnie to ten sam Meder, bo sprawa jest z lat 1813-1815.

Natomiast Przygodzki , Rada najwyższa.... s. 70-71 podaje, że Łanskoj wprowadził funkcje rosyjskich cywilnych komisarzy, tzw. komisarzy obłastnych i okrużnych. Wśród tych pierwszych był radca kolegialny Meber (sic!) jako komisarz obłastny w Bydgoszczy.

Może coś więcej będzie w numerach Dziennika Tygodniowego Departamentu Bydgoskiego ?

_________________
I Prawo Ehrmana: Każda rzecz pogorszy się zanim się polepszy.
II Prawo Ehrmana: Nie polepszy się.

Jest to jakiś trop.

Jeszcze raz uprzejmie dziękuję deventerze

_________________
Pole bitwy jest miejscem gdzie króluje chaos. Zwycięża ten kto potrafi ujarzmić ten chaos, zarówno jego własny jak i przeciwnika.
- Napoleon

Oberbefehlshaber to generalnie naczelne dowództwo lub naczelny dowódca. Z przytoczonego zdania wynika, iż to von Meder był owym "rosyjskim" dowódcą naczelnym, a ponieważ był także radcą, to znaczy, że łączył w ręku władze wojskową i cywilną. Jednym słowem był czymś w rodzaju naszego "komisarza wojskowo-cywilnego".

_________________
e-mail: Duroc@poczta.fm
"Oddal się Najjaśniejszy Panie, to Cię zbyt udręcza!"
Geraud Christophe Duroc, książę Friulu, wielki marszałek pałacu
Ostatnie słowa...

Dziękuję marszałku, zważywszy na to co napisał deventer chyba ten tytuł odnosi się do tych komisarzy mianowanych przez Rosjan. Pozostaje kwestia terminu jakiego można użyć w tłumaczeniu tekstu - naczelnik/komisarz?

_________________
Pole bitwy jest miejscem gdzie króluje chaos. Zwycięża ten kto potrafi ujarzmić ten chaos, zarówno jego własny jak i przeciwnika.
- Napoleon

A może w tej sytuacji - gdy chodzi o rosyjskiego cywilnego urzędnika - to nie jest formalny tytuł tylko określenie grzecznościowe i można to tłumaczyć jako "najwyższa zwierzchność " ?

_________________
I Prawo Ehrmana: Każda rzecz pogorszy się zanim się polepszy.
II Prawo Ehrmana: Nie polepszy się.

Wojskowo-cywilny naczelnik Bydgoszczy? Najwyższy komisarz Bydgoszczy? To propozycje...

_________________
e-mail: Duroc@poczta.fm
"Oddal się Najjaśniejszy Panie, to Cię zbyt udręcza!"
Geraud Christophe Duroc, książę Friulu, wielki marszałek pałacu
Ostatnie słowa...

Moje pytanie wybiera (prawdopodobnie) poza ramy epoki napoleońskiej, ale może ktoś wie, kiedy w europejskich armiach w miejsce wcześniejszego określenia "skwadron" zaczęto używać określenia "szwadron"?

Kampie, mam problem z Twoim pytaniem - skoro zarówno "skwadron", jak i "szwadron" to spolszczenia nazw jednostki z oryginału w języku/językach obcych - to muszę założyć, że chodzi o zmianę w odpowiednich formach obcojęzycznych, których te określenia są tłumaczeniem, czy też kalką. U Doroszewskiego występuje jedynie określenie, że skwadron to dawniej szwadron, a samo słowo szwadron pochodzi z niemieckiego (autor podaje formę). Natomiast kiedy w armiach europejskich nastąpiła taka zmiana i czy nastąpiła - jak to wyglądało semantycznie, czy po prostu skwadrony oznaczały coś innego niż szwadrony (kawalerii) to może być zależne od (dosłownie) danego języka europejskiego, przydatności konkretnej formy, łatwości w jej zastosowaniu (np. w mówieniu, zapisie). Raczej trzeba patrzeć pod kątem istniejących w danym języku (czy armii europejskiej) nazw o podobnym zapisie, wymowie i przede wszystkim znaczenia czy i jak (gdzie) się zmieniło. Np. u nas określenia "skwadron" poszukiwałbym intuicyjnie w autoramencie cudzoziemskim wojsk XVII-wiecznych, wśród rot zaciężnych z zachodniej Europy, natomiast sama nazwa "szwadron" przywędrowała do polszczyzny chyba przez język niemiecki, jak pokazuje słownik dawnej polszczyzny Doroszewskiego. Ciekawe zagadnienie/pytanie!

_________________
(...)Jak cicho, w białym słowniku bez słów
Nie słychać nawet najlżejszego
Szelestu odwracanej kartki,
Z którego by tłumacz skorzystał,
Nim słowa, jakie jeszcze zostały,
Zanikną w nadchodzącej ciemności.
(Ch.Simic "Blues o śnieżnym poranku")

Dość poruszania się po omacku. Sięgnąłem do Encyklopedii Wojskowej, tom III, wyd. MON:
skwadron-w XVI w. pododdział w szyku brygady hiszpańskiej i niderlandzkiej, później oddział w składzie brygady szwedzkiej (1/4 brygady). Początkowo skwadron występował tylko w piechocie; za Gustawa Adolfa wprowadzony został do jazdy, jako jednostka organizacyjna. W Polsce od lat trzydziestych XVII w. głównie jako jednostka organizacyjna (większa od kornetu, mniejsza od regimentu); zanika w XVIII w.

_________________
(...)Jak cicho, w białym słowniku bez słów
Nie słychać nawet najlżejszego
Szelestu odwracanej kartki,
Z którego by tłumacz skorzystał,
Nim słowa, jakie jeszcze zostały,
Zanikną w nadchodzącej ciemności.
(Ch.Simic "Blues o śnieżnym poranku")