Nasza księgarnia

Tomasz Klauza, Muzeum Wojen Napoleońskich w Miniaturze

Posted in Muzea

W dniu 15 września 2006 przy udziale licznie zgromadzonych gości i w asyście żołnierzy z grup rekonstrukcyjnych odbyło się oficjalne otwarcie Muzeum Wojen Napoleońskich w Witaszycach. Najstarsze zapiski dotyczące Witaszyc pochodzą z 1350 roku kiedy to stanowiły własność biskupów poznańskich. Następnie należały m.in. do Żerkowskich, Jaskółeckich, Bojanowskich, Suchorzewskich i Gorzeńskich. Z tymi ostatnimi wiązana jest budowa klasycystycznego dworu. W roku 1899 został wybudowany neobarokowy pałac według projektu Ludwika Otte który wraz ze wspomnianym dworem tworzy witaszycki zespół parkowo - pałacowy.

Kliknij

 

Kliknij aby powiększyć Kliknij aby powiększyć

 

Kliknij aby powiększyć Kliknij aby powiększyć
Diorama bitwy pod Waterloo

W Pałacu znajduje się obecnie hotel i restauracja,we dworze natomiast znalazło swoją siedzibę jedyne w Polsce i jedno z niewielu na świecie Muzeum Wojen Napoleońskich w Miniaturze. Pomysł muzeum narodził się z pasji kolekcjonerskiej, której podstawą było modelarstwo. Początkowo pasja ta rozwijała się przez pryzmat szeroko pojętej historii militarnej z naciskiem na II wojnę światową a w szczególności wojnę na Pacyfiku. W miarę upływu lat zainteresowanie skupiło się na okresie napoleońskim ze szczególnym uwzględnieniem udziału w nim Polaków. Początkowo trudno było myśleć o jakimkolwiek zaadaptowaniu budynku na cele inne niż mieszkalne, a to ze względu na 7 rodzin, które zamieszkiwały dwór. Problem ten został rozwiązany z upływem czasu i można było przystąpić do remontu budynku. Muzeum zostało zaplanowane jako obiekt, który ma spełniać rolę edukacyjno - poznawczą. W swoim zamyśle twórca muzeum nastawił się na prezentację Epoki Napoleońskiej przez pryzmat figurek. Wyjątkowość tego miejsca została podkreślona przez zaadaptowanie pierwszej sali na salę poświęconą powstaniom narodowym.
Wynika to z tego,że najważniejszym wydarzeniem historycznym, które miało miejsce w Witaszycach było podpisanie w witaszyckim dworze w dniu 17.04.1848 porozumienia pomiędzy gen. Mierosławskim a gen. Willisenem dotyczącego ilości i wielkości obozów powstańczych w okresie Wiosny Ludów na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Efektem tych porozumień było powstanie obozów powstańczych w Pleszewie, Książu, Pyzdrach i we Wrześni. Istniejąca tam siła zbrojna walczyła potem w bitwach pod Książem, Miłosławiem i Sokołowem.
Nawiązując do tej tradycji powstańczej pozostałe eksponaty w sali Powstań Narodowych prezentują powstania: Kościuszkowskie, Listopadowe, Styczniowe oraz Wielkopolskie i Śląskie. W części poświęconej powstaniu Kościuszkowskiemu znajdują się obrazy przedstawiające przysięgę Naczelnika na rynku krakowskim, modlitwa kosynierów oraz ilustracje prezentujące Wojsko Polskie po 1792 roku. Dodatkowo prezentowany jest mundur kawalerii narodowej. Następna część sali prezentuje okres Królestwa Polskiego 1815-1830 i Powstanie Listopadowe. Najciekawszym eksponatem jest diorama autorstwa Andrzeja Kleina stworzona na podstawie obrazu Rosena Rewia kawalerii przed Wielkim Księciem Konstantym.
Część środkową sali tworzą eksponaty dotyczące Wiosny Ludów. Portrety gen. Mierosławskiego i Willisena przybliżają atmosferę dni kiedy to dwór w Witaszycach był centrum wydarzeń tamtych dni. Kopia obrazu J. Kossaka "Bitwa pod Miłosławiem" oraz symboliczna kosa prezentują dramatyzm zmagań. W gablocie pod obrazem znajdują się książki dotyczące Wiosny Ludów na ziemiach polskich. Najciekawszym egzemplarzem jest "Regulamin jazdy, piechoty i artylerii" wydany w 1846 r. w języku polskim. Kolejna część to przedmioty dotyczące Powstania Styczniowego. Broń, grafiki Grottgera oraz ilustracje autorstwa J. Kossaka prezentujące projekty mundurów regularnej Armii Polskiej prezentują tamte wydarzenia. Ostatnią część ekspozycji stanowi broń, którą Polacy walczyli o niepodległość i granice w latach 1918 -21 oraz mundur powstańca wielkopolskiego po Stefanie Musiole.
Pozostałe 7 izb prezentuje tematy ściśle związane z okresem napoleońskim, z tym,że pierwsza połowa obrazuje epokę poprzez prymat pocztówek, znaczków pocztowych i porcelany, druga zaś połowa ukazuje okres napoleoński przez pryzmat figurek uzupełnionych dokumentami, bronią, odznaczeniami i medalami z epoki i o epoce.
Pierwsza z sal napoleońskich prezentuje telegramy patriotyczne z okresu 20-lecia międzywojennego, pocztówki z ks. Józefem i gen. Dąbrowskim oraz znaczki polskie prezentujące czasy napoleońskie. Ciekawostką są znaczki wydawane w podziemiu w latach 1981-89 przez Solidarność i KPN.

Kliknij aby powiększyć Kliknij aby powiększyć Kliknij aby powiększyć

 

Kliknij aby powiększyć Kliknij aby powiększyć Kliknij aby powiększyć

 

Kliknij aby powiększyć Kliknij aby powiększyć


Kolejna sala to biblioteka. Zgromadzono w niej książki o epoce napoleońskiej z przewagą pozycji albumowych, przydatnych w pracy modelarskiej. Biblioteka w uzasadnionych przypadkach jest dostępna dla osób poszukujących informacji na temat czasów napoleońskich. Biblioteka jest zarazem pierwszą salą w części prezentującej wnętrze dworu szlacheckiego z okresu lat 30-tych XX w.
Kolejna sala - salonik prezentuje pocztówki z pierwszej połowy XX w. oraz kolekcję znaczków ze wszystkich stron świata, których motywem jest Napoleon i jego czasy. We wnęce prezentowana jest kolekcja porcelany firm europejskich z lat 1918-1939.
Następna sala - sypialnia prezentuje pozostałą kolekcję porcelany oraz pocztówki z rezydencjami Cesarza, jego kobietami i następcą tronu - Napoleonem II.
Druga połowa muzeum - figurkowa składa się z 4 sal.
Pierwsza sala - Sala Wojska Polskiego obrazuje udział Polaków w epopei napoleońskiej. Centralnym punktem ekspozycji jest diorama bitwy pod Raszynem z 800 figurkami w skali 1:72. Gabloty prezentują figurki polskich formacji w skali 1:35 i 1:16. Jedna z gablot poświęcona jest ks. Józefowi. Przedstawiono w niej mundury formacji, w których służył w okresie swojej służby wojskowej, medale poświęcone Jego pamięci oraz część książek poświęconych Jego osobie.
Sala druga jest salą Napoleona i armii francuskiej, gdzie zgromadzono portrety Cesarza. Prezentowane figurki ukazują armię francuską przez cały okres wojen rewolucji i Cesarstwa. Z ciekawostek można wymienić figurki prezentujące tak egzotyczne formacje jak dromaderzy czy Legion Koptyjski.
Sala trzecia prezentuje książki, dokumenty oraz medale z epoki i o epoce. Wśród guzików mundurowych zasługuje na uwagę kolekcja guzików pochodząca z wykopalisk nad Berezyną.

Kliknij aby powiększyć Kliknij aby powiększyć

 

Kliknij aby powiększyć Kliknij aby powiększyć

 

Kliknij aby powiększyć Kliknij aby powiększyć


Medale bite w okresie Cesarstwa odgrywały dużą rolę propagandową przedstawiając chwałę Cesarza i jego armii. Na uwagę zasługują medale wybite ku upamiętnieniu narodzin Króla Rzymu - Napoleona II.
Spośród książek prezentowanych w tej sali oprócz egzemplarzy Konstytucji Księstwa Warszawskiego, Kodeksu Cywilnego czy Almanachu Cesarskiego z 1809 roku na uwagę zasługuje egzemplarz mowy ks. Woronicza w dniu 3 maja 1807 roku z okazji wręczenia orłów Wojsku Polskiemu. Pomiędzy tą salą a salą następną we wnękach znajdują się dwa modele okrętów: HMS VICTORY i Soleil Royal. Pomimo że Soleil nie był okrętem epoki napoleońskiej znalazł się w muzeum z tego względu, że poprzez swoje zatonięcie przyczynił się do nadania imienia VICTORY swojemu sąsiadowi. Soleil Royal zatonął w bitwie w zatoce Quiberon w 1759 r. Anglicy aby uczcić to zwycięstwo pierwszemu zwodowanemu w angielskiej stoczni okrętowi nadali nazwę Zwycięstwo czyli VICTORY.
Sala ostatnia - Sala Legendy pokazuje początek narodzin legendy napoleońskiej i jej trwania po dziś dzień. Centralnym punktem ekspozycji jest diorama bitwy pod Waterloo z 1800 żołnierzami, również w skali 1:72. Pomimo upływu lat bitwa ta nierozerwalnie kojarzy się z Napoleonem i jego upadkiem. Uwięzienie na wyspie Św. Heleny było początkiem narodzin legendy Cesarza, który oddając się dobrowolnie w ręce Anglików został przez nich podstępnie uwięziony na samotnej wyspie na Atlantyku. Z powrotem zwłok Cesarza do Europy wiążą się eksponaty w jednej z gablot. Znajduje się tu maska pośmiertna Napoleona, model okrętu La Belle Poule na pokładzie, którego powrócił do Europy oraz dyplom nadania wraz medalem Św. Heleny. Nad gablotą znajdują się rysunki niezrealizowanego projektu mauzoleum Napoleona autorstwa Polaka - Idzikowskiego. Pozostałe gabloty prezentują figurki armii przeciwników Napoleona w skalach 1:35 i 1:16.
Muzeum można zwiedzać od wtorku do niedzieli w godzinach od 12 - 16. W pozostałych porach po uprzednim umówieniu. Wejścia do muzeum co 30 min.
Dla osób głodnych i spragnionych szeroko otwarte podwoje ma restauracja znajdująca się w budynku sąsiadującego Pałacu.

Tomasz Klauza