Żółtowski Edward (1775-1842)
Urodzony 18 marca 1775 r. w Mochowie w Płockiem w rodzinie szlacheckiej.
Do wojska I RP wstąpił w wieku 15 lat, do artylerii. W służbie już w 1792, choć brak danych o uczestnictwie w walkach w wojnie z Rosją.
W Insurekcji bił się pod Warszawą i Radoszycami. Od maja 1797 w Legionach, od razu w stopniu porucznika artylerii pieszej, zaraz potem awansowany na kpt. 3. batalionu piechoty. Odbył kolejne kampanie 1797, 1798, 1799, 1800. Bił się między innymi pod Pescherą, Mantuą, o Gaetę, nad Trebbią, pod Novi, bronił Genui.
Ominął go dramat San Domingo. Służył w 1. Regimencie Piechoty Polskiej (Grabińskiego) w stopniu kapitana, w 1805 "przeniesiony do weteranów". W międzyczasie, podczas urlopu w kraju, w 1803 roku ożenił się z primabaleriną Kazimierą Skuraszewską. Ich córka, Magdalena, przyszła na świat w marcu 1806 roku, w Mediolanie.
W tymże roku Żółtowski udał się za Wielką Armią do kraju, gdzie z miejsca mianowany został majorem Pułku 3-go Piechoty (wówczas jeszcze 11. pp), wraz z którym bił się pod Nidzicą i Dobrym Miastem. 2 marca 1807 otrzymał dowództwo Pułku wraz z awansem na pułkownika.
W kampanii 1809 roku na czele Pułku 3-go Piechoty był obecny pod Raszynem, prawdopodobnie wziął udział szturmie Sandomierza, następnie bronił tej twierdzy. W kampanii 1809 roku został ranny kulą karabinową w brzuch (nie wiadomo jednak, czy pod Sandomierzem, czy może pod Zamościem, który zdobywały m.in. dwie lekkie kompanie 3-go Pułku).
11 grudnia 1811 r. otrzymał awans na generała brygady a 3 marca 1812 roku objął 1. brygadę w 17. DP gen. Dąbrowskiego. Z tą Dywizją przeszedł cały szlak w kampanii 1812, zatem Borysów, Bobrujsk, Berezyna.
Po powrocie do Księstwa miał objąć brygadę w Dywizji Izydora Krasińskiego w Kaliszu, ale wobec choroby generała dowodził całością zgrupowania (ponoć do 7.000 ludzi)od dnia 12 lutego 1813 , odciętego przez Rosjan od sił głównych WP.
Na czele tych sił (zwanych Dywizją) dotarł Żółtowski do Lipska, gdzie 4.III Dywizję przejął Dąbrowski. Wobec niedoleczonych ran Dąbrowski oddał jednak całą piechotą Dywizji Żółtowskiemu, a zatem 2. i 4. pp. Na czele tych pułków Żółtowski odbył kampanię niemiecką 1813, aż do Lipska. Tu Żółtowski został ranny w bok ale uniknął niewoli. 23 października otrzymał Legię Honorową. Dowodził jedną z kolumn odchodzącego do Francji Wojska Polskiego.
Do początków 1814 roku pozostawał przy korpusie polskim. 3 marca 1814 został generałem brygady armii francuskiej. Nie przyjął jednak nominacji na dowódcę brygady Gwardii Narodowej, służył za to przy I Korpusie Wielkiej Armii. Obecny na rewii przed carem w St. Denis, 5 maja 1814 roku otrzymał oficjalną dymisję z armii francuskiej.
W Królestwie Polskim pozostał w służbie, mianowany dowódcą pierwszej brygady 2. DP. W 1826 roku otrzymał awans na generała dywizji i komendę twierdzy w Zamościu. W powstaniu listopadowym organizował wojska powstańcze w Lubelskiem.
Od 1833 roku mieszkał w Warszawie, gdzie zmarł 30 stycznia 1842 r.
Odznaczony:
Krzyż kawalerski Virtuti Militari
Krzyż kawalerski Legii Honorowej
Krzyż oficerski Legii Honorowej
Krzysztof Polak