Nasza księgarnia

Waltersdorf - 5 lutego 1807

Posted in Bitwy epoki napoleońskiej

1 lutego, Bennigsen po przechwyceniu rozkazu francuskiej Kwatery Głównej do Bernadotte'a, która dokładnie opisywała manewry Wielkiej Armii, zorientował się, ze Napoleon zastawił na niego pułapkę. Nakazał więc koncentracje armii w rejonie Ankendorf (Jonkowo). A swoją drogą, Bennigsen miał dużo szczęścia, nakazując dłuższy postój w Mohrungen (Morąg) od 26 stycznia dla dania odpoczynku swojej zmęczonej marszami, w trudnych, zimowych warunkach armii. Ta przerwa w ofensywie uratowała go od zupełnej klęski, ponieważ gdy rozpoczął odwrót 1 lutego, nie był jeszcze za głęboko w liniach francuskich. Rosyjska armia wycofywała się w trzech kolumnach (Sacken, Golicyn i Tuczkow) na Wolfsdorf (Wilczkowo)i Arensdorf (Lubomino). Rosyjska tylna straż pod dowództwem Bagrationa również maszerowała w trzech kolumnach (Baggawut na prawym skrzydle, Markow w centrum i Barclay de Tolly na lewym, to właśnie lewe skrzydło tylniej straży powstrzyma Francuzów pod Hof [Dwórzno]). Również pruski korpus Lestocqa otrzymał rozkaz dołączenia do głównych sił.

Wolfsdorf (Wilczkowo) widziany z drogi Kleinenfeldt - Wolfsdorf

Lestocq pośpiesznym marszem z Freymarkt (Wolnica) osiągnął Deutch Eylau (Iława) rano 3 lutego. Później tego samego dnia był już w Osterode (Ostróda), gdzie dostał wiadomość od Benngsena, aby za wszelka cenę nawiązał kontakt z rosyjskim prawym skrzydłem. W tym właśnie czasie dywizja Levala z IV korpusu Soulta walczyła o przeprawę przez rzekę Alle (Łyna) pod Bergfried (Barkweda) z 14 Dywizja gen. Kamenski.
4 lutego Lestocq był w marszu koło jeziora Marien (Narie) kierując się na Liebstadt (Miłakowo), gdzie dotarł tego dnia wieczorem. Pruskie wysunięte awanposty osiągnęły Waltersdorf (Włodowo) i Deppen.
Bennigsen nie mogąc się doczekać pruskiego korpusu, który był wciąż jednak w znacznym oddaleniu, postanowił zająć mocną pozycję w Wolfsdorf (Wilczkowo), na drodze z Liebstadt do Guttstadt (Dobre Miasto). Wydaje się, że zamierzał w ten sposób poczekać, czy dać czas Lestocq'owi na połączenie się z głównymi siłami.
Jednak wiadomość, ze Francuzi (Guyot, kawaleria korpuśna Soulta) zajęli Guttstadt i w ten sposób zagrozili jego tyłom, zadecydowała, że Bennigsen podjął na nowo marsz w nocy z 4 na 5 lutego, pozostawiając Lestocqa swojemu losowi.
4 lutego rano dyslokacja sił francuskich wyglądała następująco:
Murat był w centrum, Ney na prawo od Ankendorf, Augereau na lewo, Soult wyruszał z Bergfried na Mondtken (Mątki) i Davout w marszu na Guttstadt.
Tego samego dnia korpus Neya spotkał się z tylną strażą rosyjska Baggawuta pod Waltersmuhl (Konradowo). Wywiązała się walka. Baggawut wzmocniony przez Bagrationa utrzymał się do zapadnięcia zmroku. W tym czasie Murat następował na Deppen (Dąbrówka?) skąd wyrzucił przeciwnika po potyczce kawaleryjskiej. Soult cały czas trzymał się bardzo blisko wycofującej się lewej kolumny rosyjskiej, co powodowało ciągłe potyczki awanpostow. Wieczorem osiągnął Heiligenthal (Świątki), Ankendorf i Alt Garschen (Garzen). Davout z dywizją Frianta i kawalerią korpuśną Marulaza osiągnał Rosengarten (Różanka) w tyle za siłami Soulta, dywizja Moranda stanęła na noc w Wartenburg (Barczewo), a Gudina w Ortelsburg (Szczytno). Augereau biwakował w Pupkaim (Pupki), za kawalerią Murata.

Wolfsdorf (Wilczkowo) widziane ze Stubbunke Berg (w środku widoczna wieża kościelna w Wilczkowie


5 Lutego, Napoleon przekonany, że Bennigsen wycofuje się w kierunku na Landsberg (Górowo Iławeckie) kontynuował manewr oskrzydlający korpusami Soulta i Davouta. W tym czasie Ney i Murat mieli wiązać walkami rosyjską tylną straż. Te dwa skrzydła były połączone przez korpus Augereau i gwardię pod osobistym dowództwem Napoleona.
Davout otrzymał rozkaz marszu na Guttstadt, Soult maszerował pomiędzy Guttsadt a Liebstadt, w kierunku na Arensdorf będąc cały czas w kontakcie z lewym skrzydłem Davouta. Murat miał rozpoznawać teren w kierunku na Liebstadt i atakować nieprzyjaciela, gdy tylko nadarzy się okazja. Ney natomiast, miał naciskać na wroga w kierunku na Wolfsdorf i Arensdorf.
I w ten sposób doszło do potyczki pod Waltersdorf (Włodowo) pomiędzy korpusem Neya, a strażą przednią korpusu Lestoqa.
Ney, ledwo zaczął wykonywać przypisane mu zadania (posuwanie się na Wolfsdorf) gdy raportował o wykryciu dużego zgrupowania sił nieprzyjacielskich na jego lewej flance, na południe od Liebstadt, które chciały przeprawić się przez Passarge (Pasłęka). Napoleon od razu rozkazał Neyowi przeprawić się na lewy brzeg Passarge i wzmocnił jego siły dywizją kawalerii Lasalle'a (Lassale awansowany 30 grudnia 1806 na generała dywizji, dowodził w tym czasie dywizją lekkiej kawalerii w składzie: 5 i 7 pułk huzarów i 11 pułk strzelców konnych). O godzinie 11:00 awanposty Neya zostały zaatakowane i wyrzucone z lasu, który zajmowały. Placówki Neya wycofywały na Waltersdorf w kierunku głównych sil korpusu. Ney nadciągnął w trzech kolumnach i uderzył na Prusaków. Uprzednio stracony las został odzyskany. Francuzi naciskali dalej na wroga, aż do zmierzchu biorąc do niewoli około 2000 ludzi (wg Dumas "Precis de Evenements Militaires,1799-1814"). Prusacy zostali zmuszeni do wycofania się pomiędzy jeziorami Marien do Mohrungen.

Fragment starej, pruskiej mapy przedstawiający teren na zdjęciach.


Dumas [s.355], podaje straty Prusaków na 2000 jeńców i 16 dział oprócz zabitych i rannych, natomiast von Hoepfner w "Der Krieg von 1806 und 1807" tom 3 [s.211] twierdzi, że są to dane przesadzone, ponieważ siły pruskie dysponowały jedynie 8 działami artylerii konnej. Niemniej jednak Berthier pisał do Bernadotte'a 6 lutego, że Ney wziął 3000 jeńców z korpusu Lestocq'a pomiędzy Schlitt (Skolity) i Liebstadt i odrzucił go na Mohrungen. Bernadotte otrzymał rozkaz uderzenia na rozbite siły pruskie i miał zniszczyć je kompletnie, gdy tymczasem Ney miał dołączyć do lewego skrzydła Wielkiej Armii.
Przednia straż pruska składała się z 5 batalionów piechoty (Bülow, Schachtmeyer, Bergen, Besser), 5 szwadronów Prittwitz huzarów i 5 szwadronów "Towarzyszy" oraz baterii artylerii konnej Braumanna.
Natomiast korpus Neya składał się z dwóch dywizji :Marchanda (6 pułk lekkiej piechoty, 39, 69, 79 pułk piechoty liniowej),Gardanne'a (25 pułk lekkiej piechoty, 27, 50 i 59 pułk piechoty liniowej), oraz z dołączonej dywizji lekkiej kawalerii Lasalle'a.


Jan W. Kowalik